गण्डकीमा बने २ हजार नयाँ झोलुङ्गे पुल

पहिलो झोलुङ्गे पुल सन् १९०० देखि बन्न थालेपनि आधुनिक पुल निर्माणको इतिहास खासै लामो नभएको मोक्तानको भनाई छ । एक अध्ययन अनुसार झोलुङ्गे पुल प्रयोग गर्ने नागरिकहरू पिछडिएको समुदायमा छन् । बढी महिलाले यसको प्रयोग गर्छन् । घाँस दाउरा देखि दैनिकी चलाउन पनि महिलाले बढी झोलुङ्गे पुल प्रयोग गर्ने गरेको उक्त अध्ययनमा उल्लेख छ । पुल बनाउन प्रतिमिटर ४० हजारदेखि ७० हजारसम्म लगानी लाग्छ । तर त्यसको डिजाइनमा फरक पर्छ ।

तथ्याङ्क अनुसार सन् २००० सम्म १ हजार झोलुङ्गे पुल बनेको नेपालमा २०१० मा ५ हजार पुग्यो । त्यसपछिका वर्षहरूमा पुल निर्माणको तीव्रता निकै बढ्यो । सन् २००७ तिर नेपालमा कति पुल आवश्यक छ भनेर अध्ययन गरिएको थियो । १० हजार पुल चाहिने तथ्याङ्क निकालिएकोमा उक्त सङ्ख्यामा पुल बनिसके पनि आवश्यकता नघटेको मोक्तान बताउँछन् । ‘हिजो खोला तर्नका लागि पुलको माग हुन्थ्यो । आज समय बचाउन र यात्रा घटाउन माग हुन थालेको छ,’ उनले भने, ‘समय क्रमसँगै पुलको मागमा पनि नयाँपन आएको छ । हामीले धेरै लामा पुलहरू यात्रा घटाउनका लागि बनाएका छौँ ।’ पर्वत, बागलुङ लगायत जिल्लामा बनेका लामा पुल यही अभियान अन्तर्गत निर्माण भएका हुन् ।

पूर्वाधार विकास निर्देशनालय पोखराका निर्देशक डा। महेन्द्रबहादुर बानियाँले पुलको मागको पुनः अध्ययन गर्न लागिएको बताए । पालिकासँगको समन्वयमा जनअपेक्षा सङ्कलन गर्न लागिएको उनको भनाई छ । यस्तै, प्रयोग विहीन पुलको अध्ययन भइरहेको उनले बताए । ‘जिल्ला जिल्लामा प्रयोग विहीन पुल कति छन् भनेर खोजी भएको छ । कतिपय ठाउँमा मोटरेवल पुल बनेको छ, कतिपय ठाउँमा बस्ती नै विस्थापित भैसकेका छन् । कतिपय ठाउँमा नयाँ पुल बनेर पुरानो अलपत्र भइहरेको छ,’ उनले भने । गण्डकीमा अहिले करिब १ सय वटा पुल निर्माणको चरणमा छ । धेरैजसो पुलहरू पदमार्गमा माग भइरहेको छ । रातोपाटी